AD 27.05.2019
Onderzoek door burgers
De revolutie in politieland, want zo mag het toch wel genoemd worden, begint klein. Op zes plaatsen in Nederland krijgen 120 slachtoffers van diefstal de komende maanden de mogelijkheid gebruik te maken van een speciale app van de politie, waarmee ze zelf op zoek kunnen gaan naar de mogelijke daders en bewijs kunnen verzamelen.
Nu doen burgers dat allang, bijvoorbeeld door via een find-my-phone-functie te kijken waar hun gestolen smartphone is gebleven. Of ze zoeken op Marktplaats naar hun ontvreemde spullen daar kunnen opduiken. In Kootwijkerbroek is een burgerwacht die het gemiddelde buurtpreventieteam ontstijgt door gebruik van kogelwerende vesten, portofoons en zaklampen die ook als slagwapens kunnen dienen. En de eerste verdachten heeft die ook al staande gehouden.
,,We zien het vooral als een kans,’’ zegt portefeuillehouder burgeropsporing bij de politie Oscar Dros, terwijl Hoofdofficier van Justitie John Lucas meeknikt. ,,We kunnen het succes van zulke initiatieven vergroten door met burgers samen te werken.’’
AD 28.05.2019
Reactie
Advocaten reageren met argwaan nu de politie de deuren openzet voor speurende burgers. Jeroen Soeteman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, en Jan Vlug, bekend van onder meer de Deventer moordzaak, over het nieuwste plan van de politie.
Steeds vaker doen burgers onderzoek naar misdrijven, ziet de politie. Dat gebeurt onder leiding van familieleden en bekenden, zoals bij vermissingen zoals die van Anne Faber in 2017. Maar ook in bijna professionele onderzoekscollectieven, zoals bij de onderzoekers van Bellingcat, die zich onder meer buigen over MH17 om mogelijke verdachten te traceren.
Door die initiatieven ontstaat al meer samenwerking tussen burger en politie, maar die laatste partij neemt nu echt stelling. De politie wil het doen van eigen onderzoek ook vanaf het begin actief begeleiden om aan te sluiten bij de trend.
Onderzoekers: niets mis met straatgezag van de politie
NOS 28.05.2019 Het gezag van de politie op straat is nog altijd groot. Het overgrote deel van de Nederlanders doet wat agenten op straat hun opdraagt. Veruit de meesten doen dat ook nog eens zonder protest. Dat concludeert het bureau Crisislab in een onderzoek naar het ‘straatgezag’ van politieagenten.
Anders dan bij eerdere onderzoeken werd burgers niet om een mening gevraagd. Medewerkers van Crisislab gingen met politieagenten de straat op en keken van een afstand toe hoe burgers op opdrachten van de politie reageerden. Daarna stapten ze op die burgers af met de vraag of ze hun gedrag wilden toelichten.
92 procent
In 92 procent van de 210 geobserveerde situaties deden de burgers wat de agenten hun hadden opgedragen, in 82 procent van de gevallen deden ze dat ook nog eens zonder protest.
“Een eerste conclusie is dan ook dat onze bevindingen niet stroken met het overheersende beeld dat er iets mis is met het gezag van de Nederlandse politie”, schrijven de onderzoekers.
Motivatie
120 burgers werkten mee aan het onderzoekje naar de redenen waarom ze naar de agenten hadden geluisterd.
De meeste ondervraagden gehoorzaamden omdat hun ‘normen en waarden’ dat hadden ingegeven, omdat ze geen keus meenden te hebben of omdat de politie nu eenmaal gehoorzaamd moet worden.
Burgers die niet naar de agenten hadden geluisterd, weigerden de onderzoekers te woord te staan.
Verzoek of bevel
De onderzoekers stelden ook nog vast dat de manier waarop agenten burgers benaderen zeer bepalend is voor de reactie.
“Het geven van een bevel leidt tot significant meer ongehoorzaamheid”, schrijven de onderzoekers. “Vragen om te gehoorzamen, leidt tot significant minder ongehoorzaamheid.”
De onderzoekers schrijven ook nog dat verwarde burgers, “zichtbaar arme burgers” en bekende criminelen “significant onbeleefd, vijandig of respectloos zijn”.
Slachtoffer kan zelf politieonderzoek doen
BB 27.05.2019 Slachtoffers van een diefstal kunnen straks zelf onderzoek doen naar hun zaak om de politie te helpen. Het Openbaar Ministerie en de politie brengen daarvoor een speciale app uit. In eerste instantie willen de diensten beginnen met een kleine proef in vier eenheden.
Proef
Met de app “Mijn Onderzoek” kunnen mensen die bestolen zijn een getuigeninterview afnemen, foto’s van bewijsstukken toevoegen, buurtonderzoek doen en onderzoeken of er camerabeelden beschikbaar zijn. De app is wordt voorlopig alleen aangeboden aan een slachtoffer van diefstal, als die aangifte doet bij een van de piloteenheden. De proef wordt gedaan in Oost-Nederland, Oost-Brabant, Noord-Nederland en Rotterdam en zal twee maanden duren.
Actie
Volgens politiebestuurder Oscar Dros zien politie en OM steeds vaker dat burgers zelf actie ondernemen als zij slachtoffer zijn van een misdrijf. ‘Vooral technologische ontwikkelingen zorgen ervoor dat mensen steeds beter in staat zijn om zelf onderzoekshandelingen te verrichten. Met de app proberen we op die beweging in te spelen en mensen te faciliteren’. Volgens Dros is het niet zo dat burgers wordt gevraagd het werk van de politie te doen. ‘We zien het echt als een vorm van samenwerking. Mensen komen steeds vaker zelf in actie, of wij nu wel of niet met hun aangifte aan de slag gaan.’
Opvolging
De politie en OM garanderen niet dat er opvolging wordt gegeven aan het onderzoek van de burger, maar denken wel dat er een kans is dat de informatie die burgers met de app verzamelen laten een rol in de opsporing en vervolging van de verdachte kan spelen.Dros: ‘We willen beide werelden bij elkaar brengen. Het is in ieders belang dat onderzoek zorgvuldig gebeurt.’
Samenwerking
Volgens politie en OM is de proef onderdeel van een zoektocht naar effectieve samenwerking tussen burgers en politie. Onderzoek van burgers biedt kansen voor de opsporing, maar ook risico’s, zoals burgers die het recht in eigen hand nemen. Toch past het initiatief in een landelijke trend waarbij de politie de hulp en middelen van burgers inzet. Het enthousiasme van burgers is vaak groot. Zo kreeg de politie in februari dit jaar na een korte campagne ruim 4000 aanmeldingen voor een database waarop burgers hun eigen beveiligingscamera kunnen aanmelden, om de politie te kunnen helpen met opsporing van een misdrijf.
Gerelateerde artikelen;
Advocaten: Opsporing moet je niet overlaten aan amateurs
AD 27.05.2019 Advocaten reageren met argwaan nu de politie de deuren openzet voor speurende burgers. Jeroen Soeteman, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, en Jan Vlug, bekend van onder meer de Deventer moordzaak, over het nieuwste plan van de politie.
Wat dacht u, toen u hoorde over de app waarmee burgers onder meer buurtonderzoek kunnen doen?
Lees;
Jan Vlug: ,,Wat een waanzin, absurd.’’ Soeteman: ,,Ik vind het nogal wat. De politie wordt wel heel actief in de burgeropsporing door nu ook de middelen voor onderzoek aan te bieden. Dit levert risico’s op, we moeten er bedachtzaam op zijn dat dit niet omslaat.’’
Waar bent u bang voor?
Soeteman: ,,Het kan zijn dat burgers te actief op zoek gaan naar een dader. Of dat er per ongeluk bij een verdachte wordt aangebeld. Er is nog een risico: dat bewijs wordt stukgemaakt. Bij het horen van getuigen moet de politie al enorm oppassen dat geen informatie wordt overgedragen. Dat geldt voor burgers helemaal.
Als je vraagt ‘heeft u drie getinte jongens van rond de vijftien jaar oud weg zien rennen’, geef je al informatie weg. En het menselijk bewustzijn werkt zo dat achteraf niet goed meer te zeggen is waar die informatie vandaan is gekomen.’’
Burgers doen nu ook al onderzoek, zegt de politie.
Vlug: ,,Denk je dat burgers zich bezighouden met waarheidsvinding? Daar zijn ze helemaal niet voor opgeleid. En zeker slachtoffers zijn daar niet mee bezig. En trouwens: dan komen ze bij de politie met informatie die ze hebben verzameld en dan zegt de politie dat ze het te druk heeft, omdat ze geen capaciteit heeft.
Ik zie tijdens mijn werk overal de gaten: bij de parketpolitie, bij de recherche, bij blauw op straat. Ik vind het verdacht dat ze juist nu met zo’n app komen. Opsporing moet je niet overlaten aan amateurs.’’
Maar anders komt informatie misschien toch helemaal niet binnen?
Soeteman: ,,Er kan ook voor worden gekozen meer geld naar de politie te laten gaan, zodat zij het onderzoek zelf kan doen. Er is sprake van vreselijke onderbezetting en politiemensen krijgen veel te weinig betaald voor wat ze doen. Maar we moeten heel erg oppassen voordat we opsporing aan anderen overlaten.’’
De politie zegt door samen te werken ook begrenzend te kunnen optreden, als burgers te ver dreigen te gaan. Bent u bang voor eigenrichting?
Vlug: ,,Ja, voor je het weet heb je een gevalletje eigenrichting. De politie is aan regels gebonden; dat geldt niet voor burgers. Je houdt het toch niet in de hand, het is gewoon vragen om problemen. Ik kan me goed voorstellen dat een pedofiel zich uitspreekt op sociale media om te zeggen dat deze ontwikkeling angst aanjaagt. Zeker in die gevallen zijn mensen maar wat bereid eigen rechter te spelen.’’
Wat betekent deze ontwikkeling voor de bewijslast?
Vlug: ,,Als er straks fouten worden gemaakt, doen wij daar als advocaten ons voordeel mee. Hebben wij het weer gedaan.’’
De politie maakte maandag in deze krant bekend de deuren wijder open te zetten voor opsporing door burgers. De politie ziet dat zij al steeds vaker zelf op zoek gaan naar informatie als ze slachtoffer worden van een misdrijf, bijvoorbeeld door sociale media in te zetten of op een handelsite zoals Marktplaats zelf op zoek te gaan naar gestolen spullen.
Met een speciale app springt de politie bij wijze van proef in op deze trend. Slachtoffers van diefstal wordt gevraagd of ze mee willen doen aan een proefproject, waarbij ze onder meer foto’s kunnen doorspelen naar de politie, net als verslagen van hun eigen buurtonderzoek of camerabeelden. Elke stap wordt begeleid door tips van de politie om op een juiste manier te werk te gaan.
Met ‘een agent op zak’ op zoek naar dader van diefstal
NOS 27.05.2019 “Het is niet zo dat wij burgers vragen om ons werk te doen”, zegt Oscar Dros, portefeuillehouder burgeronderzoek bij de politie over een nieuwe app van de politie en het OM waarmee een geselecteerde groep slachtoffers van diefstal als experiment onder begeleiding mee kan zoeken naar de dader.
“We zien dat burgers op alle mogelijke manieren initiatief nemen om zelf dingen te onderzoeken. Ik zou bijna zeggen, dat is van alle tijden. Als bij iemand wordt ingebroken in een schuurtje achterin de tuin, dan wordt er ook even aangebeld bij de buurman of buurvrouw en gevraagd of ze iets gezien hebben. Dus dat is eigenlijk niet zo nieuw.”
En met de huidige beschikbare technologieën is dat allemaal ook veel makkelijker geworden. Zoals de zoekmogelijkheden op internet, WhatsApp-groepen waarin informatie kan worden gevraagd en gedeeld en bijvoorbeeld de opkomst van de slimme deurbel met camera.
Tips
De app geeft ook allerlei tips om burgers bij het onderzoek te ondersteunen en te zorgen dat ze daarbij de grenzen van de wet niet overschrijden. “Het is natuurlijk zeer terecht dat er in onze samenleving strakke spelregels zijn, namelijk die van de rechtspraak, over wat wel en niet mag en het is heel belangrijk dat we burgers dan helpen zich daaraan te houden”, zegt Dros.
Hij denkt dan bijvoorbeeld aan het “al te gemakkelijk” delen van een filmpje met een mogelijke verdachte op social media. “Dat moeten ze vooral met ons delen en dat kan dus nu via deze app. Wij kunnen dat dan beoordelen en kijken op welke manier we dat kunnen gebruiken voor een eventueel strafdossier.”
Het experiment duurt twee maanden en de politie gaat in die periode met elke melding die binnenkomt via de app aan de slag. “We zijn heel nieuwsgierig of dat ons uiteindelijk meer of minder werk oplevert.”
‘Heft in eigen hand’
Dylan Raats van Stichting Hartveilig Etten-Leur vindt de app een goed idee. “Hoe meer informatie de politie heeft van de burgers, hoe beter het voor de politie is. En als zij daardoor sneller een verdachte kunnen aanhouden dan draagt het heel erg bij.”
Zelf werkte Raats eind vorig jaar met de politie samen bij het terugvinden van enkele gestolen AED’s uit Rucphen en Etten-Leur. De AED’s werden kort na de diefstal aangeboden op Marktplaats. Raats tipte de politie hierover, “maar die kon eigenlijk heel weinig doen omdat de verkoper in België woonde en ze niet op basis van een advertentie konden handelen”.
Klemgereden
“Dus toen hebben we het heft in eigen hand genomen om de man naar Nederland te lokken.” Raats deed zich voor als geïnteresseerde koper en maakte een afspraak bij een benzinestation in Zeeland. “Toen we zeker wisten dat hij zou komen, hebben we de politie nog een keer getipt. Die heeft hem met vier auto’s klemgereden toen hij aan kwam rijden.”
Raats werkt in de beveiligingssector en wist wel wat hij moest doen. Maar zo’n app zou mensen die dat niet weten, goed kunnen helpen, denkt hij.
Het is overigens niet de eerste keer dat de politie de hulp inroept van burgers. Vorig jaar al initieerde Maarten van Grootheest, operationeel specialist bij de politie, een proef waarbij burgers konden meespeuren naar gestolen goederen.
“De politie is ontzettend afhankelijk van informatie die we van burgers krijgen. Ik zag daar de mogelijkheden van en besloot om een oproep te doen om mensen te vragen mee te zoeken naar gestolen goederen”, vertelt hij. De animo was groot. “Binnen een week was er door een twintigtal deelnemers al meer dan 140 uur gezocht.” Ook leverde het burgerspeurwerk twee of drie hits op van mogelijk gestolen goederen, maar die bleken uiteindelijk toch niet gestolen te zijn.
Proces-verbaal
Zijn droombeeld was om een landelijke app te maken waarin burgers zouden kunnen meehelpen met het zoeken naar gestolen zaken. Die is er (nog) niet gekomen, maar Van Grootheest kwam daardoor wel in contact met de initiatiefnemers van de app die 1 juni wordt gelanceerd en werkte daar aan mee.
Ook hij benadrukt dat de app niet is bedoeld om het werk van de politie over te nemen. “Je kunt een getuigenis opnemen en naar de politie sturen, maar die heeft geen juridische waarde. Daarvoor is altijd een proces-verbaal nodig van de politie. Het is dus echt bedoeld om ons op een spoor te zetten en daarvoor is de app een heel geschikt middel.”
Stalking
Nu kunnen de mensen die meedoen aan de testfase de app alleen nog gebruiken bij een diefstal, in de toekomst moet het ook mogelijk worden om de app te gebruiken als je gestalkt wordt. “Daar wordt nu aan gebouwd en dat wordt later ook getest.
Bij stalking moet je kunnen aantonen dat er stelselmatig inbreuk wordt gemaakt op je persoonlijke levenssfeer en dat kan met zo’n app heel makkelijk. Je kunt foto’s uploaden van de stalker die voor je deur staat, je volgt of van de berichten die hij of zij je stuurt.”
“Met de politie-app heb je altijd een agent op zak”, is zijn motto. Ook nu al want met de app van de nationale politie kun je met één druk op de knop foto’s of video’s doorsturen naar de politie. De app bepaalt dan zelf naar welk bureau het materiaal moet worden gestuurd.
Bekijk ook;
Politie en OM gaan speurende burger met app begeleiden
Politie en OM gaan speurende burger met app begeleiden
NOS 27.05.2019 De politie en het Openbaar Ministerie lanceren een app waarmee slachtoffers van diefstal onder begeleiding mee kunnen zoeken naar de dader. Het is de opmaat naar een veel uitgebreidere proef van de instanties, die willen dat burgers zelf actief bewijs kunnen verzamelen. De app wordt zaterdag gelanceerd.
Slachtoffers van diefstal in vier regio’s kunnen meedoen aan de proef. In de app worden mensen stap voor stap begeleid en kunnen ze foto’s, video’s en gesprekken met getuigen uploaden. Ook kunnen ze er buurtonderzoeken mee doen. Het is de bedoeling dat de app ertoe leidt dat burgers zich houden aan de wet, zodat bewijsmateriaal in een rechtszaak bruikbaar is.
“We zien dat burgers dergelijke handelingen nu ook verrichten”, meldt hoofdofficier van justitie John Lucas. “Het helpt als ze dat op een wijze doen waardoor wij de opbrengst van dit onderzoek ook in de vervolging kunnen gebruiken.”
Zelf op zoek
De komst van de app, maar ook andere technologische ontwikkelingen, is ingegeven door de toename van het aantal burgers dat zelf gaat speuren. Zo hebben smartphones vaak een functie om de telefoon te lokaliseren, of zoeken mensen op Marktplaats naar hun gestolen spullen. Ook zijn in het hele land burgerwachten actief, de een beter uitgerust dan de ander. En met slimme deurbellen staat een inbreker eenvoudig op de gevoelige plaat.
“Het is niet zo dat wij burgers vragen om ons werk te doen”, zegt Oscar Dros van de politie. “We zien het echt als een vorm van samenwerking. Mensen komen steeds vaker zelf in actie, of wij nu wel of niet met hun aangifte aan de slag gaan. Wij proberen het onderzoek door burgers met deze app zo goed mogelijk te ondersteunen.”
De proef met de app begint in de politieregio’s Oost-Nederland, Oost-Brabant, Noord-Nederland en Rotterdam.
Veilig Spoorwijk 